Η τέχνη και πώς να την εκτιμήσετε

Αράξτε· σήμερα σηκώθηκα με διάθεση να γράψω για την τέχνη, για τον δημιουργό και για τον αποδέκτη, για το μήνυμα και το περιεχόμενο, για τις μεταπληροφορίες, πόσα κερδίζεις και πόσα μπορεί να χάνεις θαυμάζοντας την τέχνη.¹

Πολλές οι τέχνες και δύσκολο να τις απαριθμήσεις².  Σήμερα θα εστιάσω στη ζωγραφική.

Βλέπεις έναν πίνακα, και αν αφεθείς, θα μάθεις, θα νιώσεις, θα συμπεράνεις.  Δεν είναι μόνο το θέμα.  Σαν τη μη λεκτική επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων στην καθημερινότητα³, θα σου πει πολλά για τον καλλιτέχνη, ή τουλάχιστον για την περίοδο και αυτά που ένιωθε όταν δημιουργούσε αυτό που θαυμάζεις.

Και, όπως είπα, δεν είναι μόνο αυτά που θα μάθεις· είναι κι αυτά που θα νιώσεις.  Μπορεί να σε αγγίξει η τεχνοτροπία, μπορεί να είναι μια λεπτομέρεια, μπορεί να είναι το σύνολο· οτιδήποτε, δεν έχει σημασία· ίσως νιώσεις μια μικρή ή μεγάλη ταύτιση, την αίσθηση πως ο καλλιτέχνης σε άγγιξε, γίνατε φίλοι, κάτσατε κάποτε μαζί και ήπιατε ένα ποτό και μοιραστήκατε τεμάχια ψυχής.

Μπορεί να σε αγγίξουν και τα πολλαπλά επίπεδα του μηνύματος (διότι η τέχνη είναι μήνυμα!), όπως εκείνος ο πίνακας του δεν θυμάμαι ποιου, που είναι η εικόνα μιας πίπας και η λεζάντα γράφει «Ceci n'est pas une pipe» (αυτή δεν είναι πίπα), αφού όντως δεν είναι.  Τότε δέχεσαι πως στην περίοδο που ο καλλιτέχνης έφτιαξε το έργο του, δεν του αρκούσε μόνο η κατάθεση ψυχής του, αλλά ήθελε να αφυπνίσει και τη δική σου αντίληψη, να σε προβληματίσει, να σε ταρακουνήσει, να σε κάνει να αμφισβητήσεις, να σε κάνει να μην εστιάζεις αλλά να εναλλάσσεσαι μεταξύ επιπέδων, ή καμιά φορά να τα βλέπεις όλα μαζί.

Μπορεί, βέβαια, να δεις πολλά περισσότερα από τις προθέσεις του καλλιτέχνη.  Τότε, μέσω της τέχνης, μαθαίνεις πράγματα για εσένα.  Η ερμηνεία που δίνεις είναι ένα μικρό καθρέφτισμα.

Θα μπορούσα να συνεχίσω για ώρες, αλλά θα σε κούραζα, αγαπητέ αναγνώστη⁴.  Οπότε θα έρθω στο θέμα μου⁵.

Σήμερα το πρωί πήραμε τους «ελέγχους» από το σχολείο.  Στην τάξη του Αλέξανδρου είδα την ακόλουθη ζωγραφιά, έτσι όπως τη βλέπετε, λιτή και ανυπόγραφη· ψόφησα στο γέλιο:

¹ ή, πιο συνοπτικά: σηκώθηκα με κουλτουρόκαβλες
² δεν είναι σαν τις εννέα Μούσες που τις πετυχαίνεις σε σταυρόλεξα, άρα έχεις ένα λόγο να τις θυμάσαι όλες
³ που αποτελεί το πιο σημαντικό κομμάτι της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων κι ας προσποιούμαστε ότι δεν υφίσταται ή ότι οι άλλοι δεν μπορούν να καταλάβουν πολλά περισσότερα από όσα λέμε φραστικά, επειδή είμαστε τόσο γαμάτοι παίχτες πόκερ όλοι μας και κρυβόμαστε τέλεια οπότε ένα «μα δεν είπα τίποτα! είπα εγώ αυτό;» αρκεί
⁴ ναι, φίλε Μπάμπη, εσένα εννοώ
⁵ το είχα και στο σχολείο αυτό το θέμα, δηλαδή δύο σελίδες πρόλογο και μια παράγραφο για θέμα. δυστυχώς τότε δεν με άφηναν να βάζω υποσημειώσεις, δεν ξέρω γιατί

Πρόωρα ρουσφέτια

Αχ, κύριε Ψινάκη μου, πολύ χάρηκα που θα υποβάλετε υποψηφιότητα για δήμαρχος Αθηναίων. Και εγώ που δεν έχω μεταδημοτεύσει ακόμα, παρά την ήδη μακρόχρονη διαμονή μου σε βορειότερα προάστεια, θα χαρώ να σας συμπαρασταθώ με την ψήφο μου.

Βρήκα το θάρρος να επικοινωνήσω μαζί σας μέσω αυτής της εν είδει ανοιχτής επιστολής ανάρτησης στο ιστολόγιό μου, επειδή είμαι σίγουρος πως είστε ένας άνθρωπος με την ισχυρή βούληση και τους πολιτικούς όρχεις που απαιτούνται για να επανορθώσετε μια κατάφωρη αδικία.

Όπως ξέρετε, ο αείμνηστος Λάμπρος Κωνσταντάρας δεν έχει βρει την αναγνώριση που του αξίζει, παρά την ανυπέρβλητη προσφορά του στον ελληνικό κινηματογράφο. Πιστεύω πως συμφωνείτε μαζί μου, οπότε κι εγώ από μέρους μου σας υποβάλλω τεχνική πρόταση για να διευκολύνω το έργο σας. Επικοινώνησα ήδη με επαγγελματίες με άποψη για το συγκεκριμένο θέμα (γλύπτης, πολιτικός μηχανικός, διακοσμητής εξωτερικών χώρων με PhD στο feng-shui κλπ) και κατέληξα στα εξής:

‣ Η τίμηση του Λάμπρου Κωνσταντάρα θα πρέπει να γίνει μέσω ολόσωμου αγάλματος από Πεντελικό μάρμαρο ή από ορείχαλκο· τι από τα δύο, το αφήνω στη διακριτική σας ευχέρεια.

‣ Το άγαλμα θα πρέπει να τοποθετηθεί σε βάση ακριβώς στο κέντρο της πλατείας Συντάγματος.

‣ Οι πανάρχαιοι Κινεζικοί κανόνες για τη μεγιστοποίηση του τσι τάσσουν τον προσανατολισμό του αγάλματος στις 98° δεξιόστροφα του βορρά· δηλαδή, το άγαλμα να βλέπει ακριβώς ανατολικά, και μετά στρίψτε το 8° ακόμα κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού.

‣ Επειδή ο Λάμπρος Κωνσταντάρας είναι αείμνηστος, προφανώς δεν μπορεί να ποζάρει για το άγαλμα, οπότε μπήκα στον κόπο να διαλέξω τυχαία μια χαρακτηριστικά λεβέντικη εικόνα του μεγάλου μας ηθοποιού. Την παραθέτω εδώ καθαρά για τη δική σας διευκόλυνση:



Ταιριαστή επιγραφή, νομίζω, θα ήταν το «Για να θυμούνται οι παλαιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι».

Σας ευχαριστώ πολύ,

ένας εκ των προτέρων ενθουσιασμένος δημότης σας

Άρτος και θεάματα

Είχαμε το πιο ακριβό φαγητό, σήμερα, που εμένα μου αρέσει πολύ, αλλά στα παιδιά ανάλογα με τον καιρό. Συμπληρώνω με μια κονσέρβα τόνο ως κίνητρο (περί υδραργύρου, τα έγραψα ως σχόλιο στον άρτι παρατεθέντα σύνδεσμο), και έχουμε τον κανόνα ότι τρώμε φακές, μετά λίγο τόνο, μετά δυο-τρεις κουταλιές φακές, μετά λίγο τόνο, rinse, repeat.

Κρατάω στο πηρούνι λίγο τόνο, περιμένοντας τον Μενέλαο που είναι ο επόμενος πελάτης κανονικά.

Μενέλαος: «Θέλω τόνο!»
Εγώ: «Φάε φακές πρώτα.»
Μενέλαος: «Αφού θέλω να φάω τόνο!» (αυτολεξεί, τελευταία αρχίζει πληρέστατες απαντήσεις)

Κάνω κίνηση με τον τόνο στο πηρούνι προς το στόμα του Αλέξανδρου, οπότε:

Μενέλαος: «♫ Το πηλούνι… κάνει βόλτα… ♫»
Αλέξανδρος: «♫ στης αγάπης μου την πόλτα… ♫»

Νυχτερινή ενημέρωση:

Πέρασε ο παππούς Θανάσης το απόγευμα, μας κέρασε πίτσα και έφυγε το βράδι λίγο πριν τον ύπνο τους. Ο Μενέλαος παρακάλαγε να δει το Ρενό του παππού, αλλά είχαμε κλείσει τα παντζούρια, και επειδή πάλι βάραγε τον αδερφό του πιο πριν, επέμενα πως δεν θα του έκανα το χατήρι αφού δεν ήταν καλό παιδί. Κλάμα, κλαψούρισμα, «να δω το Λενό», «όχι, και μη μου γίνεις κλάψας». Με τα πολλά, σταματάει κι αρχίζει να παίζει με κάτι πρόχειρα αυτοκινητάκια. Μου λέει: «Σου καπάκα». «Σου καπάκα;» τον ρωτάω. Με διορθώνει, «σου καπάκα». Ξαναρωτάω το ίδιο, ξαναδιορθώνει ομοίως, ξαναρωτάω, ξαναδιορθώνει. Τον κοιτάω. Με κοιτάει. Κάτι αρχίζει να αχνοφαίνεται στο βάθος.

«Μου κάνεις πλάκα;» ρωτάω.
«Ναι.»

Το ξουράφ' του Όκαμ

Παιδική εκπομπή στην ΕΤ1 την ώρα που ο Αλέξανδρος πίνει το γάλα του (ενσταλάζει γάλα στο στομάχι του, ορθότερα). Οι «Μικροί Άινστάιν» πρέπει να πάνε τη χαζή κάλτσα στο τσίρκο των χαζών ρούχων που είναι στο Παρίσι. Η διαδρομή τους συμπεριλαμβάνει βόλτα από το μουσείο του Λούβρου. Βλέπουμε τη Μόνα Λίζα και του εξηγώ τα καθέκαστα: πως είναι ονομαστή για το χαμόγελό της, που δεν είναι ακριβώς χαμόγελο άμα το πολυτυραννήσεις, αλλά άμα τη δεις απλά χωρίς να το πολυψάχνεις, τη βλέπεις που χαμογελάει· όμως κανείς δεν ξέρει γιατί χαμογελάει.

«Μπαμπά, μήπως έκανε κακά;»

…!

3d art, μα εντελώς

Ελλείψει γρηγορότερων συνδέσεων, και μέχρι να τα ζητήσετε σε καλύτερη ποιότητα από εμένα, δείτε:

The Cathedral

Fallen Art

Επέλεξα επίτηδες τα μη αγγλικά links ώστε να μη ξέρετε τι θα δείτε, αν δεν τα έχετε δει.

Το βαθύτερο νόημα το βρίσκει ο καθένας μας. Οι βαθμοί που παίρναμε για τις απόψεις μας όταν κάναμε λογοτεχνία στο σχολείο ήταν από τις μεγαλύτερες απάτες που έχουν γίνει εις βάρος μας.